Black Friday είναι η μέρα που έπεται της αργίας της Ημέρας των Ευχαριστιών (Thanksgiving Day), η οποία γιορτάζεται στις Η.Π.Α. την τελευταία Πέμπτη του Νοεμβρίου και σηματοδοτεί την έναρξη της χειμερινής εμπορικής περιόδου.

Η Ημέρα των Ευχαριστιών – εκτός από τις Η.Π.Α. – αποτελεί επίσημη αργία και σε άλλες χώρες. Ωστόσο, η ημερομηνία, κατά την οποία γιορτάζεται σε κάθε χώρα δεν είναι η ίδια (στον Καναδά για παράδειγμα γιορτάζεται τη δεύτερη Δευτέρα του Οκτωβρίου).

Η “μαύρη Παρασκευή” λοιπόν είναι μία καθαρά αμερικανική επινόηση. Ο όρος μάλιστα φαίνεται να χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην πόλη της Philadelphia ήδη από τη δεκαετία του ’60 για να περιγράψει την αυξημένη κίνηση στους δρόμους τη συγκεκριμένη μέρα, κατά την οποία – μεταξύ των άλλων – λάμβανε χώρα και ο ετήσιος ποδοσφαιρικός αγώνας μεταξύ των ομάδων του Στρατού Ξηράς και του Ναυτικού.

Από το κόκκινο στο μαύρο

Μία άλλη ερμηνεία του όρου πάντως δίνεται από το γεγονός πως η μέρα αυτή αποτελεί το χρονικό σημείο του έτους, κατά το οποίο τα καταστήματα του λιανικού εμπορίου βρίσκονται στο “μαύρο”, δηλαδή στο σημείο που ξεκινούν να καλύπτουν τα λειτουργικά τους έξοδα. Η παραπάνω ερμηνεία έχει τις ρίζες της ακόμη πιο πίσω, στη δεκαετία του ’50, κατά την οποία οι εγγραφές στα λογιστικά βιβλία ήταν χειρόγραφες και οι λογιστές σημείωναν με κόκκινο μελάνι τις ζημιές και με μαύρο τα κέρδη που για τα εμπορικά καταστήματα εκείνης της εποχής μάλλον ξεκινούσαν εκείνη τη μέρα και συνεχίζονταν μέχρι και το τέλος των εορτών.

Η έκφραση “στο κόκκινο” (in the red) χρησιμοποιείται γενικότερα για να περιγράψει μία ζημιογόνο επιχείρηση που αδυνατεί να καλύψει τα λειτουργικά της έξοδα, ενώ η έκφραση “στο μαύρο” (in the black) χρησιμοποιείται για να περιγράψει μία επιχείρηση που βρίσκεται στο λεγόμενο “νεκρό σημείο” (break-even point), δηλαδή στο σημείο στο οποίο καλύπτει το σύνολο των εξόδων της χωρίς ωστόσο να αποφέρει επιπλέον κέρδη. Μέσα στο διάστημα που ακολουθεί την Ημέρα των Ευχαριστιών, οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο χώρο του λιανικού εμπορίου αναμένεται να περάσουν “στο πράσινο”, δηλαδή σε μία περίοδο κατά την οποία θα εμφανίζουν κέρδη.

Τετραήμερο; Γιατί όχι;

Μία τρίτη ερμηνεία για το πώς ξεκίνησε να χρησιμοποιείται ο όρος Black Friday είναι αυτή που διατυπώθηκε το 1951 στο περιοδικό “Factory Management & Maintenance”. Συγκεκριμένα, ένα άρθρο του περιοδικού αναφερόταν στη συνήθη πρακτική πολλών υπαλλήλων να κάνουν κοπάνα από την εργασία τους, προφασιζόμενοι ασθένεια προκειμένου να απολαύσουν την τετραήμερη αργία (σας θυμίζει κάτι;).

Στο διαδίκτυο κυκλοφορούν και άλλες ερμηνείες σχετικά με την προέλευση του όρου Black Friday. Μία εξ αυτών έχει να κάνει και με την πτώση της τιμής των σκλάβων στην όχι και τόσο μακρινή περίοδο του δουλεμπορίου στις Η.Π.Α, η οποία πάντως στερείται οποιασδήποτε τεκμηρίωσης.

Με τα χρόνια λοιπόν, η συγκεκριμένη μέρα στις Η.Π.Α. τείνει να αποτελέσει μία ανεπίσημη αργία για μία μεγάλη μερίδα εργαζομένων, δημιουργώντας έτσι ένα τετραήμερο κατά το οποίο ο εμπορικός κόσμος βρίσκει την ευκαιρία να ρευστοποιήσει τα αποθέματά του μέσω γενναίων εκπτώσεων, ώστε να μπορέσει να ξεκινήσει δυναμικά την πλέον εμπορική περίοδο του έτους. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το γεγονός πως στις Η.Π.Α. η Black Friday είναι εδώ και αρκετά χρόνια μία από τις μέρες του χρόνου με το μεγαλύτερο τζίρο λιανικών πωλήσεων.